Szczegóły
Kategoria: Czy wiesz, że...

W trzecim odcinku z serii „Czy wiesz, że...” przedstawiam mało znany, a właściwie w ogóle nie znany w naszym regionie i samym Chrobrzu fakt, iż z naszej miejscowości pochodził człowiek, który walczył w Legionach Piłsudskiego i zginął śmiercią bohatera w legendarnej szarży polskiej kawalerii pod Rokitną (obecnie Ukraina). Szarży nazywanej drugą Samosierrą.

Michał Majda

Michał Majda, bo o nim będzie mowa, według dokumentów pochodził z Chrobrza. Pracował w stajniach należących do Wielopolskiego, które znane były z hodowli wspaniałych koni różnej maści.

Nie wiadomo skąd dokładnie wywodziła się jego rodzina. Nie natrafiłem jak na razie na żadne ślady w metrykach urodzenia parafii Chroberz (chociaż poszukiwania trwają).

 

Szarża pod Rokitną (Wojciech Kossak)
 
Wielopolscy gro pracowników sprowadzali z różnych części naszego kraju. Mieszkali oni w tzw. czworakach, które usytuowane były w części Chrobrza zwanej „Bobrowa”. Czy Michał Majda tam właśnie mieszkał? By może. W Chrobrzu i okolicy nazwisko Majda nie występuje, nie słyszeli o nim również najstarsi mieszkańcy Chrobrza, sięgający pamięcią do lat 30-tych XX wieku.
 
Lokalizacja czworaków Chroberz
Chroberz z zaznaczeniem (przybliżonym) lokalizacji "czworaków"
 
Początek służby
Pod koniec 1914 lub na początku 1915 roku zgłosił się na ochotnika do oddziałów tworzonych przez Józefa Piłsudskiego. Z przydziału trafił do 2 szwadronu ułanów przy 3 Pułku Piechoty Legionów w ramach II Brygady Legionów Polskich. Dowódcą II Brygady był Ferdynand Küttner - pułkownik armii austriackiej. 
 
Wojna z Imperium Rosyjskim
Latem 1915 roku II Brygada Legionów Polskich zwana także Karpacką (wraz z kawalerią) znalazła się w okolicach Czerniowców (obecnie Ukraina). Stąd właśnie ruszyła ofensywa XI Korpusu Austriackiego, w skład którego wchodziły polskie jednostki. 12 czerwca oddziały Brygady dotarły do granicznej miejscowości Rarańcza. 
 
Szarża na obrazie Kossaka
Szarża pod Rokitną (Wojciech Kossak)
 
Po wejściu na tereny Rosji, znalazły się w okolicach miejscowości Rokitno (obecnie Ukraina, w latach 20-tych XX wieku terytorium Rumuni) gdzie napotkały zaciekły opór wojsk rosyjskich. 
 
Dzień szarży
W niedzielę 13 czerwca dywizjon został przesunięty bliżej pozycji zajmowanych przez piechotę. Kawalerzyści zgrupowani w niecce terenowej oczekiwali na rozkazy. Około godziny 11:00 dołączył do nich dowódca dywizjonu rotmistrz Zbigniew Dunin-Wąsowicz, który na własną prośbę kazał się wypisać ze szpitala. W południe tego samego dnia otrzymał on od pułkownika Kuttnera rozkaz brzmiący"Szarżą zdobyć przedni skraj okopów rosyjskich". W praktyce oznaczało to wysłanie dywizjonu na pewną śmierć.
 

Wojciech Dunin-Wąsowicz
 
Okopy, które miał zdobyć rotmistrz Dunin-Wąsowicz, były bardzo dobrze umocnione i zamaskowane. Przecinały drogę, osłaniały je kozły hiszpańskie. Na skrzydłach okopów ustawiono karabiny maszynowe, a przed nimi wykopano mniejsze rowy strzeleckie mające ubezpieczać główne stanowiska.
 
Po przejściu rzeczki Rokitnej, Dunin-Wąsowicz wysłał patrol na rozpoznanie, 3 szwadron zostawił w obwodzie. Natomiast 2 szwadron, w którym był Michał Majda,  rozwinął w tyralierę. Po ocenie sytuacji w terenie, nakreślił cel szarży i wydał komendę. Plutony prowadzili:  I pluton (w którym był Majda) -  wachmistrz Stanisław Sokołowski, II pluton -  wachmistrz Zygmunt Jagrym-Maleszewski, III pluton - plutonowy Jerzy Świdziński, IV pluton wachmistrz Bolesław Dunin-Wąsowicz (brat rotmistrza). 
 
Jak relacjonują świadkowie ułani pędzili w stronę wzniesienia, przejechali linię własnej piechoty, która patrzyła na nich z zaskoczeniem i niedowierzaniem. Widmo drugiej Samosierry stawało się coraz bardziej realne. Za wzniesieniem rozciągały się rosyjskie okopy. 
 

Płk Zygmunt Zieliński dekoruje uczestników szarzy pod Rokitną - 24 czerwca 1915 roku
(zdjęcia ze zbiorów Krakowskiego Towarzystwa Fotograficznego). 
 
Dwutygodnik ilustrowany „Panteon Polski” tak oto opisywał w 1924 roku moment szarży i okoliczności bohaterskiej śmierci Chrobrzanina Michała Majdy.
 
Strona tytułowa Panteonu
Szarże oraz okoliczności śmierci Michała Majdy opisywał w 1924 roku
"Panteon Polski", dwutygodnik z siedzibą we Lwowie. 
 
„Kule moskiewskie biły w szarżujących, konie pędziły z całych sił, szable błyszczały z dala, a rozwiane ułanki powtórzyły wizerunek dawnej, skrzydlatej husarji.
 
Pierwszy padł Kubik Bolesław, a klacz jego Mucha poszła dalej w rzędzie naprzód.
 
Przeszli rów pierwszy, dochodzą do drugiego, kule lecą coraz gęściej i trafiają częściej. Pada ranny Brinken; koń jego Faust ginie od kul, pada Stachura, ginie Janiszyn, Rawski Szczepan; pod Polańskim ginie koń.
 
Pod Sokołowski koń pada, ranny zostaje Rotkael, kapral Sperber, por. Fąfara. Konie ich ubite. Trafiony w czoło wachmistrz Adamski pada ze swojej „Gergany”, usunął się ranny Garbaczewski, plut. Świdziński, którego Murzyn pada, ginie siwka kaprala Liszki – lecz reszta pędzi i wpada w okopy i zasieki.
 
Moskali całe mrowie […] Padł tam tylko młody Łuszczewski.
Nagle z prawej strony ogień się wzmógł, pada Hochla rotmistrza Wąsowicza, a on sam trafiony w bok.
 
Wnet pada Włodek, trafiony w usta, ginie koń jego, ranny zostaje Jagrym.
 
Nasi atakują okopy od tyłu i biorą jeńca, jednak wróg nie spoczywał również; następuje piechota bagnetami, pada koń Topora, wreszcie ginie on sam, ugodzony dziesięcioma kulami. Obok ginie Rakowski. W tem z góry pada szrapnel w środek rosyjskiego okopu i od razu giną: kapral Karasiński, Tworkowski, Starczewski, Zwatszke i Majda.
 
Pada wachmistrz Nowakowski, ranny kapral Bokalski, który udając zabitego przeleżał do nocy, wyszedł z okopu, ubił kolbą placówkę wroga i powrócił do swoich z dokładnym meldunkiem. […]
 
...dano im zginąć – szli jednak w tej myśli, że czynią to dla sławy i imienia Ojczyzny.”
 
Cała szarża trwała 13 do 15 minut. Z ponad 60 – ciu ułanów biorących w niej udział, do ostatniej linii rosyjskich okopów dotarło tylko 6-ściu!
 
Jak pisze Piotr Wiesław Jakubiak - Bezpośrednim skutkiem szarży było całkowite złamane morale Rosjan i ich wycofanie się  z zajmowanych pozycji w nocy po bitwie.
 
Tak więc szarża była zwycięska nawet w realnym znaczeniu taktycznym. Przyniosła wynik, którego nie mogły dać długotrwałe wysiłki licznych pułków polskich, węgierskich i austriackich: linia frontu została przesunięta z granicy o kilka kilometrów w głąb terytorium rosyjskiego.
 
Jednak jeszcze większe, wręcz nieporównywalne znaczenie miała ta szarża dla morale II Brygady i całego narodu polskiego. Oto wreszcie II Brygada dokonała czynu, który był bezpośrednim udziałem I Brygady już 6 sierpnia ubiegłego roku: uderzyła na Rosję i przeszła jej granicę. Z tego wiekopomnego symbolicznego znaczenia szarży doskonale zdawał sobie sprawę Wąsowicz, kiedy krzyknął „Dla polskiej kawalerii nie ma przeszkód!”  i przeskoczył graniczną rzeczkę.
 
To nie dwumetrowej szerokości strumyk stanowił przeszkodę. On był granicą rosyjską, za którą stała cała potęga niezwyciężonego dotąd imperium. Przeszkoda była wyłącznie moralna: chodziło o pokonanie lęku, który dotąd trzymał w zniewoleniu wielką część społeczeństwa polskiego.

Pogrzeb w Rarańczy
15 czerwca bohaterów pochowano w Rarańczy. Piętnaście drewnianych trumien ustrojono w kwiaty, na każdej, w tym Michała Majdy, był orzełek legionowy i ułańska furażerka. Nabożeństwo odprawił kapelan 3 pułku ksiądz Panaś. Ranny w bitwie wachmistrz Stanisław Sokołowski powiedział nad trumnami swoich kolegów: „niech wiedzą wszyscy wrogowie Polski, do jakich czynów żołnierz – Polak jest zdolny!” 


Pogrzeb ułanów poległych podczas szarzy pod Rokitą - Rarańcza 16 czerwca 1915 roku
(zdjęcia ze zbiorów Krakowskiego Towarzystwa Fotograficznego).
 

Pogrzeb w Krakowie
Po odzyskaniu niepodległości, Polska podpisała z Rumunią (na terytorium którego leży Rarańcza) porozumienie na mocy którego ekshumowano 15 ułanów, w tym Majdę. 26 lutego 1923 roku odbył się w Krakowie uroczysty pogrzeb z udziałem najważniejszych osób w Państwie, m.in. Józefa Piłsudskiego, biskupa Adama Sapiehy, generała Stanisława Szczeptyckiego czy też pułkownika Wieniawy-Długoszewskiego. Nie zabrakło również udziału delegacji zaprzyjaźnionych armii rumuńskiej oraz francuskiej. 
Aby określić atmosferę i podniosłość krakowskich uroczystości pogrzebowych ułanów spod Rokitna, można ją porównać do pogrzebu tragicznie zmarłej pary prezydenckiej Lecha i Marii Kaczyńskich. Janusz Tadeusz Nowak, pracownik naukowy Muzeum Historycznego Miasta Krakowa taką oto je opisuje:
 
„<<posterunki żandarmerii energicznie odpierają napór zebranych tłumów, usiłujących przerwać kordon>>

Po krótkich modłach biskup Sapieha pokropił trumny wodą święconą. Teraz nastąpił podniosły moment uroczystości. Marszałek Piłsudski podchodził do każdej trumny i kładł na niej Srebrny Krzyż Virtuti Militari. Wraz z nim podchodzili do lawet ppłk Wieniawa- Długoszowski oraz adiutant, który przykładał gwoździe do wstążek orderowych i przybijał je młotkiem do wieka. Po okolicznościowych mowach […] kondukt wyruszył na dalszą trasę.

Podczas pieśni "Gaude Mater Polonia" intonowanej przez chór "Echo" lawety z trumnami opuszczały Rynek i kierowały się ul. Floriańską w stronę Barbakanu. (Michał Majda został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari Nr. 6007 – o czym możemy  przeczyta m.in. w „Dzienniku Personalnym” z 1923 roku. - przypadek chroberz.info)
[...]
Następnie skręcono w ul. Rakowicką i ok. godz. 15 kondukt stanął na cmentarzu. Nad otwartą mogiłą, po modłach żałobnych, przemówił były kapelan II Brygady Legionów ks. Władysław Antosz, a po .nim ppłk Jagrym-Maleszewski. Rozpoczął się ostatni akt uroczystości na cmentarzu. Po kolei spuszczano trumny do wspólnego grobu. Rotmistrza Wąsowicza umieszczono pośrodku, po lewej stronie spoczął ppor. Włodek, po prawej ppor. Kisielnicki, a dalej ustawiono rzędem z obu stron po sześć trumien. Mogiłę pokryły liczne wieńce. Na zakończenie odbyła się na ul. Rakowickiej defilada wojskowa przed gen. Szeptyckim.
 
Miejsce wiecznego spoczynku bohaterów spod Rokitna upamiętniono okazałym pomnikiem nagrobnym projektu rektora Akademii Sztuk Pięknych prof. Józefa Gałęzowskiego. 
 
Postument zwieńczony jest stylowym sarkofagiem. Na frontowej ścianie postumentu, poniżej płaskorzeźbionego ułańskiego czaka i szabli oplecionej wawrzynem wyryte zostały nazwiska poległych:

TU SPOCZYWAJĄ
POLEGLI W SZARŻY POD ROKITNA DN. 13. 6. 1915
ś. p.
RTM. ZBIGNIEW DUNIN-WĄSOWICZ
PPR. JERZY TOPÓR-KISIELNICKI
WCHM. TADEUSZ ADAMSKI
KRP. KAROL KARASIŃSKI
UŁ. EUGENIUSZ ŁADA
UŁ. MICHAŁ MAJDA
UŁ. TADEUSZ STARCZEWSKI
UŁ. WŁADYSŁAW TWORKOWSKI
PPR. ROMAN WŁODEK
WCHM. WŁADYSŁAW NOWAKOWSKI
UŁ. BOLESŁAW KUBIK
UŁ. BRONISŁAW ŁUSZCZEWSKI
UŁ. JERZY RAKOWSKI
UŁ. MIKOŁAJ SZYSZ
UŁ. ANTONI ZWATSCHKE
 
Na prawym boku umieszczono napis poświęcony czterem ułanom, rannym w szarży, którzy zmarli w niewoli rosyjskiej:
"ZMARLI Z RAN ODNIE- / SIONYCH W SZARZY /POD ROKITNA / I LEŻĄ NA OBCEJ ZIEMI Ś. P. / ST. UŁ. EMIL GARBARCZYK / UŁ. BAZYLI JANISZYN / UŁ. KAZIMIERZ PROKOP / UŁ. WŁ. SIERHIEJEWICZ". Z kolei na lewym boku wyryto napis autorstwa, wtedy już pułkownika, Jagryma-Maleszewskiego: "BŁYSKAWICE ICH SZABEL / BYŁY JUTRZENKĄ WOLNOŚCI / WIDZIAŁY ICH / I ŚNIEŻNE SZCZYTY KARPAT / I SREBRZYSTE WODY CISY / I BRZEGI PRUTU / I BŁONIA NADDNIESTRZAŃSKIE / I BESARABSKIE STEPY / I DZIKIE POLA / PADLI NA POLACH ROKITNY / AD MAXIMAM POLONIAE / GLORIAM".
 
Pomnik na Cmentarzu Rakowickim
Pomnik na Cmentarzu Rakowickim (fot.internet)
 

Tablica z nazwiskami poległych Ułanów na Cmentarzu Rakowickim 
 
W okresie II Rzeczypospolitej, w każdą rocznicę szarży gromadzili się pod pomnikiem mieszkańcy Krakowa, weterani czy też przyjeżdżające z całego kraju delegacje, aby oddać hołd bohaterom spod Rokitny.
 
W wolnej Polsce, szarża bohaterskich ułanów pod Rokitnem została zapomniana. Naszym obowiązkiem jest przypominać o takich wydarzenia aby pielęgnowane przetrwały w pamięci Narodu.
 
Pamiętajmy również o Michale Majdzie, ułanie rodem z Chrobrza, który oddał życie walcząc o wolną i niepodległą Polskę!
 
Apel: Jeśli ktoś z naszych szacownych Internautów posiada jakiekolwiek informacje na temat Michała Majdy lub jego rodziny, prosimy o kontakt z Redakcją pod adresem email: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
 
Do tematu jeszcze wrócimy...

Autor: Paweł Bochniak  
(W materiale wykorzystałem publikacje z okresu międzywojennego, a także opracowanie Pawła Zaręby z Lublina.)
 
Zachęcam do zapoznania się z pozostałymi artykułami z cyklu "Czy wiesz, że..."
http://chroberz.info/serwis/index.php/historia/czy-wiesz-ze
Add a comment

Szczegóły
Kategoria: Znalezione

kościół Chroberz 1915Kolejny archiwalny artykuł związany z Chrobrzem. Tym razem najstarszy w kolekcji, bowiem z 1888 roku. Na stronie tytułowej widnieją dwie daty (24 listopada i 6 grudnia), a wynika to z faktu, że użyty został zapis według kalendarza juliańskiego (używanego w tamtym czasie w zaborze rosyjskim) oraz według kalendarza gregoriańskiego (używanego w Polsce już od XVI wieku do chwili obecnej). Jest to tylko niuans, ale warty zwrócenia uwagi Czytelnikom. Zapraszam do lektury (zachowany został oryginalny zapis i słownictwo).
-----------------------------------------------

Wizyta Pasterska w dekanacie Pińczowskim
Wizytę pasterską w dek. Pińczowskim odbył Najdostojniejszy Biskup Kielecki, ks. Tomasz Teofil Kuliński*, w pierwszej połowie września w ośmiu kościołach, z których we dwóch, t.j. w Pełczyskach i Górach, dopełnił konsekracji kościoła, a w Skalbmierzu ołtarza. Z Kielc towarzyszyli J. Eksc. Ks. Edmund Taylor, kanonik i kaznodzieja katedralny i trzech alumnów: djakon Marcin Religa, Jan Szczepka i Wincenty Bogacki – z dekanatu zaś ks. Jan Zalewski, kanonik i dziekan, ks. Józef Szczepański, kanonik i proboszcz wielkokazimierski i liczne grono kapłanów.

kościół Chroberz 1915
Widok na kościół w Chrobrzu od strony południowej - rok 1915. (arch. chroberz.info)

Pierwszą parafją, dokąd zawitał d. .9 września Najd. Pasterz, był Chroberz. Dzień niedzielny przy ślicznej pogodzie sprowadził tysiące ludu. Parafjanie chroberscy na dwie wiorsty* drogi wyszli na spotkanie, a piękny wspaniały był to widok, kiedy wieczorem, przy rzęsistem oświetleniu, śpiewie kościelnym, i wtórze muzyki fabryki cukru z Kazimierzy Wielkiej, pod przewodnictwem zdolnego kapelmistrza, p. Waltera, wprowadzony został processjonalnie ks. Biskup do kościoła pięknie przyozdobionego. Pomodliwszy się przed Najśw. Sakramentem J. Eksc. usiadł, na przygotowanym, tronie, a ks. Proboszcz Jan Wojda* w krótkości zdał sprawę o stanie materialnym i moralnym kościoła i powierzonej sobie parafji.

strona tytułowa Przeglądu
Strona tytułowa gazety

Ks. Biskup odpowiedział w pięknych, pełnych namaszczenia słowach, z ojcowską miłością zachęcał do korzystania z łask bożych i pomocy, jakie zwykle następują za wizytą pasterską, i po odprawieniu nabożeństwa za umarłych udzieleniu Pasterskiego błogosławieństwa, udał się na plebanję, drogą prowadzącą, wśród sztucznego z zieleni szpaleru, pokrytego mnóstwem lamp.

Chroberz, majątek margrabiego Zygmunta Wielopolskiego, nad rzeką Nidą, w pięknej i uroczej znajduje się okolicy, otoczony zewsząd lasem. Na górze, wśród drzew odwiecznych, stoi kościół w stylu gotyckim, pod wezwaniem Wniebowzięcia N. Marji P., zbudowany przez króla Bolesława Chrobrego, który, według Długosza, lubił przebywać w chroberskim zamku, którego ruiny przez lud tutejszy od tego czasu są nazwane górą Chrobrego. Kościół ten później uległ spaleniu i została tylko kaplica murowana, do której to został przystawiony przez hrabiów Tarnowskich w XVI w. nowy kościół murowany, ankrami zmocowany, skarpami zaopatrzony, wokoło murem obwiedziony, mający długości 42, szerokości 22 łokcie. Wnętrze kościoła pięknie się przedstawia, tem więcej, że jest przyozdobione starożytnemi pamiątkami. Po prawej stronie wielkiego ołtarza są dwie pamiątki; jeden marmurowy czarny, z portretem na blasze i rytym napisem: ks. Janowi Bobrowskiemu, proboszczowi chroberskiemu i jurkowskiemu, zm. D. 30 września 1649 r. wieku lat 46, a drugi kamienny, na którym cała osoba z kamienia, naturalnej wielkości, leżąca, z napisem: ks. Zbigniewowi Ziółkowskiemu, kanonikowi krakowskiemu, proboszczowi chroberskiemu, zm. 19 maja 1553 r. w wieku lat 78.

Po lewej zaś stronie tegoż ołtarza także dwa pomniki marmurowe czarne, z portretami na blasze; na jednym ks. Wawrzeńcowi Perowskiemu, proboszczowi chroberskiemu, prebendarzowi w Michałowie zm. 7 czerwca 1673 r. wieku lat 64; na drugim ks. M. Albertowi Kazimierzowi. Staszewskiemu, doktorowi filozofii, professorowi Uniwersytetu Jagielońskiego, kanonikowi kolegiaty wiślickiej, proboszczowi chroberskiemu zm. 10 lipca 1710 r. wieku lat 67. Przy wchodzie do kościoła jest pomnik kamienny z portretem na blasze i rytym, napisem Wojciechowi z Gołuchowa Gołuchowskiemu, dziedzicowi Rudawy i Niegosławic, zm. 22 kwietnia 1671 r. Najpiękniejszy jednak pomnik znajduje się przy ambonie, kamienny, którego wysokość sięga od posadzki aż do sklepienia, bardzo wspaniały, pięknej snycerskiej roboty, przez znawców oceniony na kilka tysięcy rubli, na którym cała osoba z kamienia, naturalnej wielkości, w ubraniu rycerskim hr. Jana Tarnowskiego, fundatora tego kościoła, spoczywa. Napis nieczytelny. Pomnik ten ozdobiony jest rozmaitemi rzeźbami, symbolami i rycerskiemi zbrojami; zakończenie pomnika przedstawia zmartwychwstanie na sąd ostateczny.

Dziś kościół po zupełnem odrestaurowaniu przez obecnego ks. Wojdę, ofiarą szczodrą parafjan, pięknie wygląda; to też proboszcz w swej przemowie przy ingresie pochwalił parafjaii za chętne ofiary temi słowy: „nieraz nie śmiałem już mówić, aby się im nie naprzykrzyć, lecz z im większą obawą mówiłem, tem hojniej dawali, a jakże to był nieraz rozrzewniający widok, patrząc na ojców i matki, którzy dawali swym dzieciom małym pieniądze, aby one własną ręką składały ofiarę i przyzwyczajały się do gorliwości o chwałę Bożą.”

To też po latach 15 pobytu ks. Wojdy, oprócz odnowienia zewnątrz i wewnątrz, dana kosztowna marmurowa posadzka, organ piękny sprawiono, oraz okna kolorowe i zakrystja przerobiona.

 
Najd. Pasterz zabawił dwa dni w Chrobrzu, lud korzystał z łask sakramentalnych, kapłani od świtu do nocy gorliwie pracowali w konfessjonałach, a owocem tej pracy było 3 000 przystępujących do Kommunji św.; następnie udzielił Bierzmowania 1500 osobom, egzaminował dziatwę, przemawiając po kilkakroć z ojcowską pieczołowitością i miłością do swych dzieci; więc lud słuchał chciwie słowa Bożego, a jakkolwiek te prawdy nie były mu obce i niejednokrotnie miał je wykładane przez swych pasterzy, obleczone powagą apostolskiego urzędu w prostych podawane słowach, widocznie oddziaływały na duszę i padały na dobrą rolę słuchaczy.
 
D. 11 września J. Eksc., pożegnany z płaczem przez parafian chroberskich i udzieliwszy im pasterskie błogosławieństwo, udał się do sąsiedniej parafji Pełczyska. Parafjanie chroberscy, przepełnieni wdzięcznością za trud i pracę Najd. Pasterza, odprowadzili go tłumnie, aż do samej granicy.
 
Po drodze J.Eksc. zwiedził cmentarz chroberski, tam się pomodlił za umarłych wraz z ludem i po udzieleniu po raz ostatni błogosławieństwa, udał się do następnego kościoła. W drodze do Pełczysk zaproszony został przez hrabinę Franciszkową Wodzicką, dziedziczkę dóbr Złota i Pełczyska, aby przyjął obiad wraz z towarzyszącymi kapłanami.

Relacjonował Ks. Bronisław Obuchowicz

Objaśnienia od redakcji chroberz.info:
- Tomasz Teofil Kuliński urodzony 12 grudnia 1823. Biskup rzymskokatolicki, administrator diecezji kieleckiej od 1870, biskup tytularny. Zmarł 8 stycznia 1907r.
- Wiorsta - jednostka miary długości, używana dawniej w Rosji oraz na terenie zaboru rosyjskiego. 1 wiorsta = 1066,8 m.
- Proboszcz ks. Jan Wojda - proboszcz parafii Chroberz w latach 1873- 1912, wcześniej był również wikarym w naszej parafii. W okresie probostwa ks. Wojdy udało się przeprowadzić wiele remontów, zakupów na rzecz naszej świątyni. Duchowny bardzo zaradny i cieszący się dużym zaufaniem i poparciem parafian. Z probostwa został wyrzucony przez zaborców rosyjskich po fałszywym donosie. Historia na osoby artykuł.

Opracował: Paweł B., logo chroberz.info

Zapraszamy do przeczytania innych artykułów z cyklu "Znalezione".

Add a comment

Szczegóły
Kategoria: Znalezione

Dzięki uprzejmości doktora Ryszarda Bielawskiego emerytowanego pracownika m.in. Instytutu Zoologii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, wybitnego naukowca z dziedziny koleopterologii (o którym pisałem w serwisie w maju br. >>Przeczytaj) na naszą redakcyjna skrzynkę wpłynęły zdjęcia z początku lat 50 – tych z okolic Chrobrza. Doktor Bielawski pod koniec maja przesłał fantastyczne zdjęcia z samego Chrobrza, później również uzupełnił nasz wspólny zbiór fotografiami m.in. z Chrobrza, Krzyżanowic i Woli Zagojskiej, a obecnie możemy podziwiać zdjęcia z Pińczowa (widać zniszczenia wojenne w rynku oraz na ulicy Batalionów Chłopskich), Lisowa, Młodzaw i Chotla Czerwonego.

Doktorowi Bielawskiemu w imieniu naszej społeczności składam serdeczne podziękowania za wzbogacenie zbioru naszych archiwalnych zdjęć, które są naszym wspólnym dobrem, a naszych Czytelników zapraszam do przypomnienia sobie informacji o akcji zbierania archiwalnych zdjęć [Czytaj] oraz ich obejrzenia w naszej Galerii [Zobacz]

Autor: Paweł B. logo chroberz.info

XV wieczny kościół św. Bartłomieja w Chotelu Czerwonym. Zdjęcie wykonał 9.09.1954 roku dr. Ryszard Bielawski.
Jeden z młynów wodnych w miejscowości Młyny. XV wieczny kościół św. Bartłomieja w Chotelu Czerwonym. Zdjęcie wykonał 9.09.1954 roku dr. Ryszard Bielawski.
Rezerwat "Grabowiec". Zdjęcie wykonał 9.09.1954 roku dr. Ryszard Bielawski.
 
Budynek szkoły w Krzyżanowicach. Zdjęcie wykonał 5.08.1954 roku dr. Ryszard Bielawski.
 
Lisów (ok. 40 km od Chrobrza). Zdjęcie wykonał w 1954 roku dr. Ryszard Bielawski.
 
Gęsi na jednym z podwórek w Młodzawach. Zdjęcie wykonał w 1954 roku dr. Ryszard Bielawski
 
Kościół w Młodzawach Małych. Zdjęcie wykonał w 1954 roku dr. Ryszard Bielawski.
 
Obecna ulica Batalionów Chłopskich w Pińczowie (dawniej ul. Buska). Zdjęcie wykonał w 10.10.1953 roku dr. Ryszard Bielawski.
 
Pl. Wolności w Pińczowie. Widok od wlotu ulicy 3 Maja (północno-zachodni róg pińczowskiego rynku). Kilka lat po wojnie. Skutki jej widać choćby po lewej stronie zdjęcia. Zdjęcie wykonał w 10.09.1953 roku dr. Ryszard Bielawski.
Zbocze lessowe w Młodzawach. Zdjęcie wykonał w 1954 roku dr. Ryszard Bielawski
 
Ekipa badawcza IZ PAN z Warszawy, przyjazd na stację kolejki wąskotorowej w Chrobrzu 08.05.1953r. Zdjęcie wykonał dr. Ryszard Bielawski.
 
Wola Zagojska 13.05.1953r. Zdjęcie wykonał dr. Ryszard Bielawski
Add a comment

Szczegóły
Kategoria: Znalezione

Jeden z najliczniej nagradzanych polskich filmów ostatniego roku „Papusza”, w reżyserii słynnego małżeństwa filmowców Joanny Kos-Krauze i Krzysztofa Krauze ma akcent chroberski ;-) Autorzy głośnego w ostatnim dziesięcioleciu obrazu „Mój Nikifor” na plan zdjęciowy swojej ostatniej produkcji wybrali m.in. Muzeum Wsi Kieleckiej w Tokarni. W jednej ze scen tego filmu „zagrała” XIX wieczna chałupa z Chrobrza.
 
„Papusza” to dramatyczna historia cygańskiej poetki. Bronisława Papusza-Wajs sama nauczyła się czytać i pisać. Swoje wiersze pisała po romsku, a ich pierwsze tłumaczenia ujrzały światło dzienne dzięki staraniom Juliana Tuwima, który był zachwycony talentem Papuszy. W środowisku romskim poetka spotykała się z niechęcią ze względu na odstępstwo od tradycyjnej roli kobiety. Szykany, którym była poddana, spowodowały wystąpienie choroby psychicznej i konieczność okresowego leczenia w zakładach psychiatrycznych.
 
Film obsypany licznymi nagrodami w różnych kategoriach, losowo wymienię tutaj  wygraną w Międzynarodowym Festiwalu Operatorów Filmowych w Macedoni (2013), nagroda w Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w hiszpańskim Valladolid, czeskich Karlowych Warach, greckich Salonikach (2013), czy też w gdyńskich „Złotych Lwach”. W tym roku film jest nominowany aż w 5 – ciu kategoriach do odpowiednika polskich Oscarów, czyli „Orłów” – Nagród Polskiej Akademii Filmowej. 
 
Wśród aktorów występujących w „Papuszy” szerszemu gronu Internautów znany jest na pewno Antoni Pawlicki (ma w swoim dorobku główne role w „Komisarz Alex”, „Kac Wawa”, „Czas honoru” i innych).
 
Chałupa z Chrobrza, wsi leżącej na Ponidziu zbudowana została w 1858 r. Mały półtoratraktowy dom, posiadał wnętrza w układzie: sień (z małą izbą) - izba - komora . Ściany budynku o konstrukcji „sumikowo – łątkowej”, wykonane z drewna, zbudowano z pionowych słupów wkopanych w ziemię zwanych „łątkami”, pomiędzy które wpuszczono poziome belki – „sumiki”. Dach jest czterospadowy, poszyty słomą. Drzwi w komorze i sieni osadzone na prymitywnym „kołowrocie” zaopatrzono od wewnątrz w drewniane zapory. W izbie małej umiejscowiona była „letnia kuchenka”. Urządzenia ogniowe chałupy, składają się z pieca z nalepą i okapem - przeznaczonego do gotowania na otwartym ogniu oraz pieca chlebowego. Wyposażenie wnętrza odtwarza warunki życia wielopokoleniowej, ubogiej rodziny wiejskiej, typowe dla 2 połowy XIX wieku. We wszystkich pomieszczeniach znajdują się polepy z gliny wymieszanej z sieczką i otrębami.  (Źródło: Muzeum Wsi Kieleckiej)
 
  • Na stronach internetowych Muzeum Wsi Kieleckiej można odbyć wirtualny spacer po skansenie, obejrzeć chałupę z Chrobrza i "zajrzeć" do jej wnętrze. Wirtualny spacer dostępny pod adresem: http://www.mwk.com.pl/spacer/index.html (wspomniana chałupa znajduje się w Sektorze Budownictwa Terenów Lessowych)

Od Redakcji chroberz.info: Chałupa, która trafiła do skansenu w Tokarni znajdowała się w Chrobrzu przy obecnej ulicy Podzamcze (na wprost placu kościelnego, obok posesji Pana Kozy).  Właścicielem wspomnianego domu była rodzina Kubiczów.

 
 
 

(fot. internet)
 

Chałupa z Chrobrza z 1868 roku, przeniesiona do Muzeum Wsi Kieleckiej w Tokarni
(fot. www.podroze.kondi.pl)
 

Jedną z ról w "Papuszy" zagrał Antoni Pawlicki  (fot. Materiały prasowe)
Add a comment

Szczegóły
Kategoria: Znalezione

Teoretycznie mamy zimę. Wprawdzie śniegu ani widu ani słychu, ale temperatury nie są bynajmniej letnie. Tym bardziej miło popatrzeć na zdjęcia z minionych wakacji. W sierpniu 2013 r. w Chrobrzu gościł Poseł na Sejm RP Tomasz Kaczmarek, szerzej znany jako „Agent Tomek”, czyli były pracownik operacyjny Centralnego Biura Antykorupcyjnego. Korzystał on z uroków rzeki Nidy oraz przystani kajakowej w naszej miejscowości.

Zachęcamy zatem do odwiedzenia latem naszego Chrobrza i skorzystania z oferty wypożyczalni kajaków, bo nie wiadomo kogo można spotkać na wodnym szlaku :-)

Autor: chroberz.info Zdjęcia pochodzą z oficjalnej strony Posła: kaczmarektomasz.pl (strona posła jest już nieaktywna)

 

 

Add a comment

Szczegóły
Kategoria: Znalezione
Wzmianka o Chrobrzu na stronie Uniwersytetu Warszawskiego
----

Choć Kielce od Warszawy dzieli niemal 200 km to nieopodal, w Górach Świętokrzyskich coraz częściej pojawiać się będą studenci i naukowcy Uniwersytetu Warszawskiego. Powstanie tam Europejskie Centrum Edukacji Geologicznej UW. – Po przejściu odpowiedniej liczby raf formalnych, już niedługo będziemy mogli wbijać łopaty i przystępować do pracy – mówi prof. Marcin Pałys, rektor UW.

Wczoraj, w Dzień Edukacji Narodowej prof. Marcin Pałys oraz Adam Jarubas, marszałek województwa świętokrzyskiego i Kazimierz Kotowski, członek zarządu samorządu województwa, podpisali umowę w sprawie finansowania budowy Europejskiego Centrum Edukacji Geologicznej w Chęcinach. Wartość inwestycji to 30 mln zł. 26 mln pochodzi z funduszy Unii Europejskiej przeznaczonych na rozwój województwa świętokrzyskiego. Pozostałe środki zapewnia dotacja z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

ŚWIĘTOKRZYSKIE UNIWERSYTECKIE

Trudno o ciekawsze miejsce do prowadzenia badań geologicznych. Centrum powstanie na terenie dawnego kamieniołomu na Górze Rzepka, gdzie utworzono rezerwat przyrody. To tutaj od lat przyjeżdżają naukowcy, nie tylko z polskich, ale i europejskich ośrodków, aby zbadać najstarsze w Polsce skały występujące na powierzchni. Niektóre reprezentują ponad 500 mln lat historii Ziemi.

W Chęcinach powstanie pięć połączonych ze sobą budynków, o łącznej powierzchni ok. 6,5 tys. m². Znajdą się tu nie tylko specjalistyczne laboratoria, ale również budynki noclegowe oraz duża sala konferencyjna, wbudowana w prawdziwe skalne odsłonięcie. Centrum zaprojektowała pracownia WXCA. Niedługo ogłoszony zostanie przetarg na wyłonienie generalnego wykonawcy oraz inwestora zastępczego. Prace powinny rozpocząć się na przełomie 2013 i 2014 roku. Planowane otwarcie w 2015 roku.

– Ten projekt jest kontynuacją współpracy i obecności Uniwersytetu na ziemi świętokrzyskiej. Nie chcemy, żeby to była ostatnia wspólna inicjatywa. Od jakiegoś czasu współpracujemy też nad ideą Europejskiego Centrum Edukacji Archeologicznej, na południu województwa, w Chrobrzu – mówił Adam Jarubas.

– Skarby tej ziemi zasługują na to, żeby być dobrze zbadane i dobrze opisane. Dotyczy to zarówno walorów geologicznych, jak i walorów historycznych. Powodem do satysfakcji jest też dla nas coraz bliższa współpraca z Politechniką Świętokrzyską i Uniwersytetem Jana Kochanowskiego przy powstających obiektach – podsumował rektor Uniwersytetu.

Źródło: http://portal.uw.edu.pl/ oraz https://www.facebook.com/pages/Pałac-Wielopolskich-w-Chrobrzu 

Add a comment