Dziś mija 158 rocznica bitwy pod Chrobrzem, która była jednym z epizodów Powstania Styczniowego. Jednego z najdłużej trwających zrywów niepodległościowych i które mimo klęski stało się fundamentem dążeń niepodległościowych dla kolejnych pokoleń Polaków. W bitwie pod Chrobrzem starły się oddziały Mariana Langiewicza i wojska Imperium Rosyjskiego, które stworzyły do największego starcia w dziejach powstania, czyli bitwy pod Grochowiskami. Nie przeszkodziło to jednak aby chroberski epizod odcisnął swój ślad w historii. Opisy bitwy pod Chrobrzem odnajdujemy w licznych opracowaniach stricte historycznych, a gdzie jeszcze możemy je odnaleźć? O tym w naszym dzisiejszym materiale.

Powstańcy. Grafika pochodzi ze strony: https://teologiapolityczna.pl

Marsz Żuawów.

Żuawi, a dokładnie „Żuawi Śmierci” to polski oddział wojskowy z czasów powstania styczniowego, którego nazwa pochodzi od arabskiego słowa zuāwa – nazwy szczepu Kabylów. Członkowie oddziału składali przysięgę, że albo będą zwyciężać albo zginą. Stąd też drugi człon nazwy oddziału. Cieszyli się wielkim uznaniem społeczeństwa i przywódców powstania.

Pamięta Moskwa, co Żuaw znaczy,
Drżąc sołdat jego wspomina imię;
Sporo, bo nakłuł carskich siepaczy
Brat nasz, francuski Żuawek w Krymie.
Miechów. Sosnówkę. Chroberz. Grochowiska.
Dzwoniąc też w zęby, wspomni zbój cara —
Krwią garstka doszła mężnych nazwiska.
Garstka się biła, jak stara wiara.

W publikacji tej po raz pierwszy ukazał się "Marsz Żuawów".

„Marsz Żuawów” to jedna z najsłynniejszych pieśni Powstania Styczniowego. Słowa napisał warszawski poeta Włodzimierz Wolski. Utwór jest dowodem na to jak dużym uznaniem cieszyli się powstańcy walczący w tym niezwykle bitnym oddziale.  Nic dziwnego skoro ochotnicy przystępując do żuawów składali przysięgę, że nie będą się cofać przed wrogiem i nigdy mu się nie poddadzą. Zwycięstwo albo śmierć na polu walki. 

Gra strategiczna. Powstanie styczniowe.

Ciekawym miejscem, gdzie zaistniał powstańczy Chroberz, jest gra strategiczna, którą możemy pobrać za darmo na nasze komórki. Możemy w niej stoczyć wszystkie ważniejsze potyczki i bitwy powstania w tym bitwę pod Chrobrzem. I choć grafika może nie jest najwyższych lotów i nasza okolice nie została dobrze odzwierciedlona, to już sam fakt uwzględnienia w niej naszej miejscowości jest warty odnotowania.

Materiał z rozgrywki:

A sama grę można ściągnąć: https://play.google.com/store/apps/details?id=pl.fundacjasensua.powstaniestyczniowegra.prototyp&hl=pl&gl=US

Fabuła gry to strategia w czasie rzeczywistym z elementami walki partyzanckiej z 15-toma rodzajami polskich oddziałów powstańczych i 8 rodzajów oddziałów regularnej armii Imperium Rosyjskiego. Mamy do wyboru 21 strategicznych misji, które dzieją się w czasie dyktatu zarówno Ludwika Mierosławskiego jak i Mariana Langiewicza oraz Romualda Tragutta.

Książki fabularyzowane.

Książka Macieja Przybylskiego „Zamek i skała”

Ta książką, to sprawne połączenie powieści historycznej i przygodowej. Autor przedstawia historię nastoletniego Andrzeja rzuconego w wir powstańczej zawieruchy. Wraz z bohaterem czytelnik poznaje zwyczaje oraz codzienne obowiązki mieszkańców XIX-wiecznego dworu ziemiańskiego. Doświadcza tułaczki która była losem wielu ówczesnych młodych ludzi. Akcja toczy się niezwykle wartko, postacie są barwne, a wydarzenia historyczne i społeczne ukazane niezwykle obrazowo.

W powieści jest również rozdział który rozgrywa się w Chrobrzu, dlatego dla pasjonatów historii naszej miejscowości jest to lektura obowiązkowa.

Pustowojtówna: powieść. Autor: Stanisław Szpotański

Początkowo powieść ta była drukowana fragmentami w „Kurierze Warszawskim” p.t. "W męskim przebraniu". Następnie została wydana w 1934 roku nakładem Księgarni F. Hoesicka w Warszawie.

Powieść przybliża nam postać Anny Pustowójtównej, która walczyła w powstaniu styczniowym, m.in. w bitwie pod Chrobrzem. Oprócz tego ta niezwykła i dzielna kobieta pełniła rolę sanitariuszki podczas wojny francusko-pruskiej i Komuny Paryskiej.

Powieść dostępna pod adresem: http://bc.wbp.lublin.pl/dlibra/doccontent?id=3566

Pamiętniki powstańców.

Wspomnienia i pamiętniki są niezwykle ważnym źródłem do badań nad dziejami powstania styczniowego. Wynika to z dwu powodów. Po pierwsze dlatego, że w niewielkim stopniu zachowały się druki i rozporządzenia Rządu Narodowego działającego nielegalnie. Po drugie zaś dlatego, że autorzy wspomnień uwzględniali zarówno sprawy wojskowe, jak i społeczne, a obydwa te zagadnienia w dalszym ciągu interesują historyków powstania styczniowego. - Praca prof. dr hab. Wiesław Caban

Wspomnienia krwawych czasów z roku 1863

Pamiętnik Józefa Ożegalskiego, wydany w 1893 roku. Na stronie 72 rozpoczyna się rozdział z Chrobrzem w tle. Pamiętnik dostępny pod adresem: https://www.dbc.wroc.pl/dlibra/publication/14854/edition/13102/content

Wspomnienia osobiste z Powstania 1863 roku

Kolejny z pamiętników powstańczych, spisany przez Stanisąłwa Grzegorzewskiego, który na stronie 100 odnosi się do pobytu w Chrobrzu.

Pamiętnik dostępny pod adresem: http://sbc.wbp.kielce.pl/dlibra/publication/8865/edition/11968/content?ref=desc

Opracował: Rafał Bochniak oraz pb, chroberz.info

Zachęcamy do zapoznania się z innymi artykułami z cyklu "Znalezione":
http://chroberz.info/serwis/index.php/historia/znalezione