Uniwersytet Jagielloński to marka sama w sobie. Najstarszy uniwersytet w Polsce, a w tej części Europy drugi pod względem starszeństwa  po Uniwersytecie Praskim. Bezsprzecznie jedna z najlepszych szkół wyższych w naszym kraju. Rektorem tej zacnej Alma Mater był Chrobrzanin, który podpisywał się jako Tomasz z Chrobrza. Aby docenić jak prestiżowa była to funkcja należy zapoznać się z historią uczelni.

Uniwersytet założył w 1364 roku król Kazimierz III Wielki za zgodą papieża Urbana V. Prawdziwy rozkwit krakowskiej uczelni przypadł na początki wieku XV – tego. Przyczynili się do tego królowa Jadwiga oraz król Władysław II Jagiełło. Dzięki znacznemu wsparciu w postaci klejnotów i złota, które jeszcze za życia podarowała późniejsza święta, uniwersytet stał się prawdziwą perłą wśród ówczesnych europejskich uniwersytetów.

Założenie Szkoły Głównej - obraz Jana Matejki (źródło fot. Internet) 

W tym też czasie (w roku 1401) studia na uniwersytecie rozpoczął Tomasz z Chrobrza. Musiał on pochodzić z zamożnego rodu. Historyk Janusz Kurtyka próbował powiązać postać Tomasza z rodem Pałuków Chroberskich herbu Topór – właścicieli dóbr chroberskich. Jednak nie znalazł przekonujących przesłanek źródłowych aby bezsprzecznie stwierdzić, że należał do tego rodu.

W 1402 roku Tomasz z Chrobrza uzyskał tytuł bakałarza, czyli starszego studenta. Tytuł bakałarza był pierwszym z licznych tytułów, które uzyskał w swoim życiu.

Jeszcze przed 1421 rokiem ukończył fakultet prawniczy i mógł się tytułować doktorem dekretów. W 1421 roku został powołany na prestiżowe i lukratywne stanowisko rektora Akademii Krakowskiej (kadencja trwała zwykle od 1 do 2 lat). Zastąpił on Mikołaja Goldberga z Nysy, który rektorem był niespełna rok.

Paweł Włodkowic (fot. Internet) 

Na początku XV wieku rektorami akademii byli zasłużeni dla Polski ludzie. Wymienię choćby Pawła Włodkowica – pisarza i prawnika, członka poselstwa polskiego na sobór w Konstancji. Propagatora idei tolerancji dla innych wyznań i narodów. Obecnie Rzecznik Praw Obywatelskich przyznaje nagrody im. Pawła Włodkowica dla osób które występują w obronie praw i wolności. Kolejną znamienitą osobą wśród rektorów tamtego czasu był Stanisław ze Skalbmierza. Obok Pawła Włodkowica uznawany za twórcę polskiej szkoły prawa międzynarodowego. Był autorem ponad 500 –et kazań. Nie można też zapomnieć o Janie z Pawii – polskim lekarzu włoskiego pochodzenia. Jednym z pierwszych profesorów medycznych w Akademii Krakowskiej. Autorze statutu wydziału lekarskiego. Rektorem AK był także Władysław Oporowski – prymas Polski i Litwy, a także Aleksander – książę mazowiecki.

 
Collegium Maius - najstarszy budynek Akademii Krakowskiej na rogu ulicy św. Anny i Jagiellońskiej.
Budowę ukończono w XV wieku. Początki Collegium Maius wiążą się z rokiem 1400. (źródło: Cancre, wikimedia.org)

Pokazuje to tylko jak wysoką pozycję w hierarchii krakowskiej społeczności miał Tomasz z Chrobrza. Potwierdziły ją kolejne funkcję które mu powierzano. W 1423 roku został proboszczem w bogatej parafii w Kozłowie koło Miechowa. Miejscowości która w tamtym okresie była ważną osadą handlową.

W 1426 roku Tomasza mianowano na plebana w rodzinnym Chrobrzu. W tym czasie został altarystą ołtarza świętego Andrzeja w Katedrze na Wawelu. Wiązało się to z przeprowadzką Tomasza w okolice  Wzgórza Wawelskiego. Opieka nad ołtarzem wiązała się z niemałym wynagrodzeniem dla „ołtarznika”.

W 1427 roku Tomasz z Chrobrza posługiwał się tytułem kanonika krakowskiego.

Jako doświadczony i ceniony prawnik wszedł w 1429 roku w skład kolegium, które przygotowało opinie dotyczącą planowanej koronacji Witolda na króla Litwy przez Zygmunta Luksemburczyka. Tomasz wraz ze swoimi kolegami dekretystami udowodnił, że koronacja taka byłaby nielegalna, ponieważ Luksemburczyk sam jeszcze nie był cesarzem. Koronację na cesarza musiał, zgodnie z obowiązującym wtedy prawem, potwierdzić papież. Opinia zespołu, w skład którego wchodził Chrobrzanin, była pierwszym w dziejach Akademii Krakowskiej orzeczeniem opracowanym zbiorowo.

W latach 1430 – 1433 pełnił urząd oficjała krakowskiego. Urząd ten był zarezerwowany dla duchownego, który zastępował biskupa (w tym przypadku Tomasz z Chrobrza zastępował biskupa Zbigniewa Oleśnickiego – właściciela zamku w Pińczowie, doradcę Władysława II Jagiełły oraz Władysława III Warneńczyka) w kościelnej władzy sądowniczej, a także przewodził w sądach kurialnych.

Biskup Zbigniew Oleśnicki (źródło: Cancre, wikimedia.org)

W dokumentach, które zachowały się w archiwach znajdujemy niektóre sprawy które rozstrzygał Tomasz z Chrobrza.

W 1430 roku zatwierdził umowę pomiędzy księdzem Danielem z Tuchowa i Krystianem z Ryglic.

W 1433 roku przewodniczył sprawie pomiędzy księdzem Pawłem z Tuczepów oraz plebanem Janem ze Strzelec. Spór dotyczył dziesięciny ze wsi Niziny. Oficjał z Chrobrza przychylił się do argumentacji Jana ze Strzelec. Jednak ten odwołał się do drugiej instancji. Sąd podtrzymał wyrok Tomasza z Chrobrza i nakazał Pawłowi z Tuczepów „perpetuum silentium”, czyli wieczne milczenie.

Rok 1433 był bardzo pracowity dla naszego rodaka. W grudniu wraz z Janem Elgotem, Michałem z Szydłowa oraz Michałem z Radziejowa rozstrzygali m.in. spór pomiędzy proboszczem Mikołajem z Mydłowa oraz Janem z Goźlic o dziesięcinę ze wsi Malżyn.

Kraków - XV wiek (źródło: Internet) 

Do roku swojej śmierci, czyli 1436 Tomasz z Chrobrza wymieniany jest jako wikariusz in spiritualibus (oficjał). Dokładna data śmierci Tomasza to 10 sierpień 1436 roku.

Postać Tomasza z Chrobrza, bakałarza, doktora dekretów, plebana, altarysty, kanonika krakowskiego, rektora Akademii Krakowskiej, oficjała krakowskiego, pokazuje jak znaczącym ośrodkiem na przestrzeni wieków był Chroberz. 

Autor: Paweł Bochniak, Autor dołożył wszelkich możliwych starań, aby prezentowane treści były prawdziwe i oparte na faktach oraz aby nie naruszały praw osób trzecich. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości proszę o kontakt pod adresem: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. Kopiowanie i wykorzystywanie materiałów w całości bądź we fragmentach zawartych w artykule bez wiedzy autora zabronione. 

Zwracam się do naszych Internautów o pomoc w zbieraniu informacji dotyczących Chrobrza, jego historii, miejsc i ludzi. Jeśli posiadacie jakieś wiadomości czy też zdjęcia lub dokumenty, to proszę o kontakt: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. , tel. kom. 692 427 281. Stwórzmy razem kompendium wiedzy o Chrobrzu!

Zachęcam do zapoznania się z pozostałymi artykułami z cyklu "Czy wiesz, że..."