Lata powojenne to czas odbudowy naszego kraju ze zgliszcz wojennej pożogi. To również rozwijanie nowych obszarów naszego kraju pod względem przemysłowym. Na Ponidziu, w okolicach miejscowości Gacki i Leszcze, już w XIX wieku odkryto złoża gipsu. Jednak dopiero po II wojnie światowej podjęto decyzje o ich przemysłowej eksploatacji.
Ponieważ tamtejsze złoża należą do najbogatszych w Polsce, zaplanowano budowę zakładu wraz z całą infrastrukturą towarzyszącą. Projekt zakładał również budowę osiedla mieszkaniowego dla pracowników przyszłego zakładu.
Pierwotna koncepcja budowy osiedla przewidywała zlokalizowanie go w oddaleniu od miejsca eksploatacji złóż, aby mieszkańcy nie byli narażeni na niekorzystne oddziaływania zakładu. Jednak odległość nie mogła być duża. Droga z miejsca zamieszkania do miejsca pracy powinna przebiegać sprawnie i szybko.
Młodzież z Chrobrza, rok 1941 lub 1942. Zdjęcie wykonane na obecnej ulicy Staropolskiej. W głębi po prawej stronie widoczny cmentarz, po lewej pola na Niwkach. (arch. www.stary.chroberz.info)
Jednym z rozpatrywanych miejsc na budowę osiedla robotniczego był Chroberz, a dokładnie pola zwane Niwkami. Prostokąt ograniczony z jednej strony ul. Chrobrego, z drugiej ul. Akacjową, a od wschodu ul. Staropolską. W tamtym czasie ul. Chrobrego i teren samych Niwek były praktycznie niezabudowany. Przede wszystkim nie było budynków szkoły podstawowej i ośrodka zdrowia (powstały na początku lat 70-tych XX wieku) oraz Domu Ludowego. Poza budynkiem stacji kolejki wąskotorowej przy ul. Akacjowej, w tamtej części również nie było gospodarstw. Niwki były głównie polami uprawnymi.
Przybliżony obszar Niwek, który rozpatrywany był jako lokalizacja osiedla (screan mapa Google)
W sprawie zabudowy tego terenu zwołano zebranie wiejskie, na którym przedstawiono plany związane z tym przedsięwzięciem. Wśród mieszkańców byli zwolennicy posadowienia osiedla na Niwkach, ale byli również przeciwnicy tego pomysłu. Mówiono o tym, że nie można pozwolić aby stracić dla produkcji rolnej żyznych gleb Niwek. Przeciwnicy podtrzymywali, że nie są to tereny na zabudowę, a pod zasiewy i inne uprawy.
Przyszłe korzyści wynikające z budowy osiedla, m.in. budowy nowej szkoły podstawowej i innej infrastruktury oraz ogólny rozwój miejscowości, nie przekonały lokalnych decydentów. Ostatecznie nie wyrażono zgody na budowę osiedla robotniczego w Chrobrzu.
Budowę przeniesiono w znane nam obecnie miejsce, a powstałe w latach 50-tych osiedle, w założeniu stanowiło samowystarczalne minimiasteczko. Przewidziano w nim nie tylko zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych, poprzez budowę np. delikatesów, apteki, ośrodka zdrowia, gabinetu dentystycznego, ale również zadbano o potrzeby kulturalne – wybudowano Dom Kultury, a w nim zlokalizowano kino, czytelnię, bibliotekę, salę telewizyjną, bilardową i do tenisa stołowego.
Czy to dobrze, że ostatecznie osiedle nie zostało wybudowane w Chrobrzu? Czy była to szansa na rozwój? Czy na dodatkowe problemy?
Co do samych Niwek, to po około 20 latach po odmowie zlokalizowania tam osiedla, wybudowano szkołę podstawową, ośrodek zdrowia i zaczęły powstawać nowe gospodarstwa wraz z budynkami…
Jeśli chcesz się podzielić swoimi przemyśleniami lub masz jakieś informacje w tym temacie to zapraszamy do kontaktu lub skomentowania artykułu.
Jak budowano Gacki, zarówno osiedle jak i zakład już wkrótce w kolejnych artykułach.
Autor: Paweł Bochniak, Rafał Bochniak, chroberz.info
Jeśli posiadasz jakieś informacje które mogłyby wzbogacić ten dział (Czy wiesz, że...) to zapraszam do kontaktu: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. lub Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.