Dzień 11 listopada to symbol odzyskania przez Polskę niepodległości, po 123 latach zaborów. Cztery lata Wielkiej Wojny obecnie nazywanej I wojną światową zmieniły świat, a nasze społeczeństwo rzuciły na nowe tory. W Chrobrzu mamy kilka miejsc które wiążą się z wyzwoleniem i II Rzeczpospolitą…
1. Kwatery wojenne
Pierwszym z nich jest miejsce najtragiczniejsze w swojej wymowie, a mianowicie kwatery wojenne na cmentarzu parafialnym, które składają się z dwóch kopców ziemnych. Złożono w nich szczątki 242 żołnierzy, którzy zginęli podczas działań wojennych w latach 1914 – 1915. Wśród nich 149 żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 93 rosyjskiej.
Młodzież z Chrobrza na miejscowym cmentarzu. W tle widać dwie zbiorowe mogiły żołnierzy poległych podczas I wojny światowej. Widać też pojedyncze żołnierskie groby, z powtykanymi drewnianymi krzyżami na których były wyryte nazwiska poległych. Zdjęcie wykonane na przełomie lat 30-tych i 40-tych.
Pierwotnie oprócz dwóch zbiorowych mogił, znajdowało się jeszcze ponad 30 pojedynczych grobów. Oznaczone były drewnianymi krzyżami z wyrytymi imionami i nazwiskami poległych. Pojedyncze groby znajdowały się bezpośrednio przed dwoma kopcami (co widać na zdjęciu powyżej). Niestety ani pojedyncze groby, ani napisy, czy też jakiekolwiek dokumenty o pochowanych w Chrobrzu żołnierzach nie zachowały się do dnia dzisiejszego albo… nie zostały jeszcze odnalezione.
Kwatery wojenne, widok współczesny (fot. dzejbi, opencaching.pl)
W 1937 roku z cmentarza wojennego z Jurkowa przeniesiono do Chrobrza 107 żołnierzy armii austro – węgierskiej i 77 armii rosyjskiej.
Więcej o kwaterach wojennych i chroberskich cmentarzach [kliknij]
2. Prochy...
W północno-zachodniej części chroberskiej nekropolii jest grób rodzinny, a na nim taki o to fragment inskrypcji "Prochy Jana Kucybały rozstrzelanego przez wojska austriackie na Polach Kozubowa. Dnia17 XI 1914. Synowie i wnuki”.
3. Obelisk Marszałka Józefa Piłsudskiego i Obrońców Ojczyzny.
Obecnie znajduje się przy Szkole Podstawowej w Chrobrzu, przeniesiony tutaj w 1992 roku z pierwotnego miejsca posadowienia, czyli z Zamczyska. Ufundowany został w 1930 roku przez „Mieszkańców Gminy Chroberz” w 10-tą rocznicę Bitwy Warszawskiej. Inskrypcja głosi: „Wodzowi Narodu, Twórcy Niepodległej Polski, Marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu i Obrońcom Ojczyzny, Mieszkańcy Gminy Chroberz”.
Więcej o obelisku [kliknij]
Zdjęcie z zachowanymi datami (fot. arch. prywatne, Chroberz)
Pomnik przed budynkiem Szkoły Podstawowej w Chrobrzu (fot. PB)
4. Stacja kolejki wąskotorowej.
Znajduje się przy skrzyżowaniu ul. Akacjowej i Chrobego, równolegle do ul. Kolejowej. Budynek stacji postawiony w pierwszych latach odrodzonej Rzeczpospolitej, istnieje szczęśliwe do dnia dzisiejszego. Kolej wąskotorowa była niezwykle ważnym elementem rozwoju powiatu pińczowskiego i ówczesnej gminy Chroberz.
Więcej o początkach wąskotorówki w Chrobrzu [kliknij]
Widok na stację kolejki wąskotorowej w Chrobrzu oraz torowisko od strony Pińczowa. Zdjęcie wykonane pod koniec lat 20 tych XX wieku.
Autor: Paweł, chroberz.info